Chè lam Phủ Quảng – thức quà quê độc đáo của xứ Thanh
Giới thiệu về chè lam Phủ Quảng Thanh Hóa
Chè lam Phủ Quảng là tên gọi được lấy theo phủ Quảng Hóa ngày trước (nay là một số huyện thuộc địa phận trung du của tỉnh Thanh Hoá gồm: Vĩnh Lộc, Thạch Thành và lỵ sở ở gần thị trấn Vĩnh Lộc ngày nay). Về sau, phủ Quảng Hóa được tách ra và chia lại theo các huyện trực thuộc tỉnh Thanh Hóa, nên địa danh này không còn nữa.
Theo lời kể của các bô lão, nghề làm chè lam đã có từ thời Hồ Quý Ly lên ngôi vua và đóng đô ở Vĩnh Lộc – Thanh Hoá. Thời điểm này chè lam là món ăn dùng để tiến vua, sau đó dần xuất hiện nhiều trong các mâm cúng tổ tiên của người dân địa phương. Ngày nay, chè lam trở thành một món ăn thường ngày, được làm để bán hoặc đãi khách phương xa.
2. Lý do chè lam Phủ Quảng được du khách yêu thích
2.1. Hương vị riêng biệt
Chè lam có ở nhiều vùng, tuy nhiên khác với những nơi khác, chè lam Phủ Quảng không dai mềm mà lại giòn giòn, vị ngọt thanh, trong trẻo. Khi thưởng thức thì cảm nhận rõ được vị bùi bùi của gạo nếp đan xen một ít vị cay nhẹ của gừng và thơm mùi mật mía.
Chè lam Phủ Quảng chất lượng phải là loại chè có màu vàng ươm đẹp mắt. Vì theo quan niệm xưa, chè không chỉ phải ngon mà còn bắt mắt thì mới có thể dâng cho vua. Nếu có dịp đến xứ Thanh, bạn nhất định sẽ phải thổn thức trước món ăn đặc sản Thanh Hoá này.
Chè lam chuẩn phải đạt mùa vàng ươm (Ảnh: Sưu tầm)
2.2. Cách thưởng thức độc đáo
Không chỉ khác biệt về hương vị so với nhiều địa phương khác, chè lam Phủ Quảng còn độc đáo ở cách thưởng thức. Theo chia sẻ của người dân Vĩnh Lộc, chè lam ngày trước được để nguyên thành từng tảng, khi nào dùng thì mới cắt chè thành từng khoanh, từng miếng vừa ăn. Ngày nay để thuận tiện hơn trong việc thưởng thức, chè lam được cắt sẵn từng miếng và đóng gói riêng.
Thưởng thức chè lam phải chậm rãi, không được vội vàng, để gia tăng hương vị có thể kết hợp cùng trà tàu hoặc là trà xanh. Cắn một miếng chè, nhấp một ngụm nước trà chan chát hoà quyện với vị ngọt thơm của chè lam tạo nên một dư vị tuyệt vời.
Dần dà, chè lam trở thành món ăn vặt Thanh Hóa, gắn liền với biết bao thế hệ tuổi thơ. Đồng thời đây cũng là món quà quý giá cho những người con xa quê hoặc du khách đã thưởng thức qua đều không thể nào quên.
Ăn chè lam Phủ Quảng chuẩn phải chậm rãi, kết hợp cùng trà tàu hoặc là trà xanh (Ảnh: Sưu tầm)
3. Hướng dẫn cách làm chè lam Phủ Quảng Thanh Hóa
Chè lam Phủ Quảng là một món ăn được chế biến công phu, từ khâu lựa chọn nguyên liệu phải thật kỹ càng thì chất lượng chè mới được đảm bảo. Ngoài ra sự pha trộn tỷ lệ giữa các nguyên liệu như gạo nếp, mật mía, đường, mạch nha, gừng, lạc… sao cho thích hợp cũng tốn nhiều công sức.
Theo đó, gạo nếp đạt chuẩn phải là loại hạt mẩy đều, sau đó xay qua cối đá, bột lắng lại rồi lọc bằng tấm vải thô. Một phần nhỏ gạo nếp khác sẽ đem rang chín, trong quá trình này phải đảo đều tay đến khi hạt nếp ngả vàng và có mùi thơm thì tắt bếp. Tiến hành rang lạc rồi giã dập, gừng tươi gọt vỏ rồi xắt lát nhỏ để làm công đoạn tiếp theo.
Kế tiếp là công đoạn thắng mật, mật để làm chè lam phải là mật mía Kim Tân. Đây được xem là đất trồng mía nức tiếng ở tỉnh Thanh, mía có vị ngọt đậm và sóng sánh đặc trưng. Mật mía được thắng trên chảo to, sau khi sôi thì giảm lửa nhỏ để mật sôi lăn tăn đến khi cô lại ở mức vừa phải thì cho hỗn hợp bột nếp, gạo rang, lạc, gừng vào. Sau đó quấy nhanh và đều tay để luyện chè, bước này cần một bàn tay khéo léo để các nguyên liệu quyện vào nhau với tỉ lệ vừa phải.
Sau khi luyện chè đạt đến độ đạt chuẩn thì đổ hỗn hợp này ra mặt phẳng sạch đã được rắc một lớp mỏng bột khô rồi cán thành khúc chè. Sau đó cắt chúng thành từng miếng vừa ăn rồi đem đi đóng gói là hoàn thành công đoạn chế biến.
Mỗi nhà làm chè lam đều có một bí kíp riêng
4. Chè lam Phủ Quảng mua ở đâu ngon?
Làng nghề chè lam Phủ Quảng luôn mong muốn gìn giữ và phát triển để mang món ăn bình dị này tới cho du khách gần xa. Vì thế ngày nay món ăn này được bày bán rộng rãi trên khắp khu vực Thanh Hoá, tuy nhiên không phải ở đâu cũng mua được chè ngon. Du lịch Thanh Hoá bạn có thể tham khảo một số địa điểm cung cấp chè lam chất lượng.
4.1. Cơ sở sản xuất Cương Xuân
- Địa chỉ: Số 215 đường Hồ Quý Ly, Thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa
Có lẽ với nhiều khách địa phương thì chè lam Phủ Quảng Cương Xuân đã không còn xa lạ. Đây là cơ sở sản xuất chè lam có truyền thống lâu đời tại Thanh Hoá mang một hương vị đặc trưng. Nguyên liệu làm chè lam Cương Xuân được tuyển chọn kỹ lưỡng, áp dụng quy trình chế biến hiện đại nên chất lượng đảm bảo mà vẫn giữ được hương vị truyền thống. Hơn nữa, trong từng miếng chè được đóng gói chỉn chu đẹp mắt, dùng để làm quà, biếu tặng cũng rất thích hợp.
Kẹo lạc chè lam Phủ Quảng Cương Xuân (Ảnh: Sưu tầm)
4.2. Chè lam Phủ Quảng Lâm Thu
- Địa chỉ: Thôn 3, thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa
Cơ sở sản xuất chè lam Lâm Thu đã trải qua nhiều đời cha truyền con nối nên về độ ngon chuẩn thì không thể bàn cãi. Chè lam tại đây được làm nên từ thứ gạo nếp Vĩnh Lộc trắng ngần. Cộng với các nguyên liệu như mật mía, mạch nha, gừng, lạc thêm một vài gia vị riêng tạo nên một hương vị khiến ai cũng say mê.
Đặc sản chè lam Phủ Quảng Lâm Thu chất lượng (Ảnh: Sưu tầm)
Lưu ý: Những thông tin trên đều mang tính chất tổng hợp và tham khảo, sẽ có sự thay đổi theo từng thời điểm. Nếu bạn đang có kế hoạch đến trải nghiệm những cơ sở kinh doanh trên, vui lòng liên hệ trực tiếp với cơ sở để cập nhật thông tin mới nhất!
